Nuttige informatie over gierst

De naam gierst heeft vooral te maken met verzadiging. Zelfs in de middeleeuwen werd het graan gierst genoemd. Deze naam komt oorspronkelijk uit het Oudhoogduits, meer precies van de woorden hirso of hirs(i}, afgeleid van de Indo-Germaanse term hersja, wat voeding en verzadiging betekent. Gierst is rijk aan vitaminen en mineralen zoals kiezelzuur, ijzer en vitamine B6, maar ook kalium, magnesium, fluor en zwavel.

In de Middeleeuwen werden er al verschillende soorten gierst verbouwd. Naarmate het gebruik van tarwe gangbaarder werd, daalde de teelt van gierst in dit gebied. In Azië en Afrika wordt gierst vandaag de dag nog steeds beschouwd als een essentieel basisvoedingsmiddel. In 2020 werd wereldwijd echter slechts ongeveer 89,2 miljoen ton gierst geteeld. Ter vergelijking: de wereldwijde tarweproductie bereikte 783,92 miljoen ton in 2022 – bijna negen keer zoveel als gierst.

Biologie

Gierst behoort tot de botanische familie van de zoete grassen, waartoe ook

• Tarwe,
• Rogge,
• Gerst,
• Haver,
• Maïs
• en rijst

tellen. Er zijn twee categorieën gierst, namelijk sorghum en paniceae (ook wel kleine gierst of echte gierst genoemd). De sorghumkorrels zijn aanzienlijk groter dan die van de Paniceae en leveren een hogere opbrengst op.

Kleine gierst omvat verschillende soorten zoals:

• Teff, (dwerggierst)
• Gierst
• Gierst en parelgierst.

De graansoort geeft de voorkeur aan gunstige weersomstandigheden, maar is gevoelig voor waterophoping en heeft een warme bodem nodig. Droogte en hoge temperaturen hebben minder invloed op de groei van meervleugelige planten. Het graangewas voelt zich vooral thuis op zandgrond, omdat het bestaat uit talrijke bloemen die in aren groeien – wit, geel of donkerrood. De kleur van de korrel varieert afhankelijk van de variëteit en kan helder tot dofgeel en soms glazig zijn, afhankelijk van het caroteen- en eiwitgehalte.

Voedingsstoffen

Voordat de korrels verwerkt kunnen worden, moeten ze eerst van het kaf gescheiden worden. In tegenstelling tot tarwe zijn alle waardevolle mineralen en voedingsstoffen in gierst verdeeld over de hele vrucht en niet voornamelijk geconcentreerd in de schil. Dit betekent dat gierst – of het nu gemalen, in de vorm van vlokken, griesmeel of hele korrels is – nog steeds zijn gezonde eigenschappen behoudt. Een uitzondering is de bruine gierst met donkere schil, die ook wel paniekgierst wordt genoemd en waarbij de schil ook wordt verwerkt.

Gierst is glutenvrij

Gierst wordt vaak gebruikt in glutenvrije baksels omdat het, in tegenstelling tot tarwe, rogge en gerst, geen gluten bevat.

Het is aan te raden om gierst in water te weken voor verder gebruik, omdat het naast veel gezondheidsbevorderende stoffen ook fytinezuur bevat. Dit bindt mineralen en maakt ze onbeschikbaar voor het lichaam. Door het één tot twee uur te weken kan de fytine uit het graan worden opgelost. Zorg ervoor dat je het water van tevoren laat weglopen. Het wordt over het algemeen afgeraden om gierst rauw te eten, omdat sommige enzymen in het graan schade aan het lichaam kunnen toebrengen. Deze enzymen worden echter vernietigd door hitte.